Cohesión y organización textual

Cohesión y organización textual

Conectores textuales ("lokailuak") y organizadores textuales ("antolatzaileak").

Como ya se ha explicado previamente, un nexo gramatical es una palabra, morfema o partícula gramatical cuya función sintáctica es la de unir palabras, sintagmas u oraciones.

Hay nexos gramaticales que pueden realizar varias de estas funciones, por ejemplo "eta":

Puede unir dos palabras dentro de una misma oración:

Jon eta Bego etorri dira.

Puede unir dos sintagmas nominales dentro de la misma oración:

Jonen aita eta Begoren ama etorri dira.

O puede unir dos oraciones o proposiciones:

Jon lanera joan da eta Bego etxean geratu da.

En este último caso (dos oraciones o proposiciones), si el nexo gramatical une dos oraciones o proposiciones ("juntagaiak") del mismo nivel de importancia, estaremos ante una coordinación ("juntadura") y al nexo gramatical le llamaremos conjunción coordinante ("juntagailua"). Sin embargo, si el nexo gramatical une una oración principal con otra subordinada de menor nivel de importancia, estaremos ante una subordinación ("menderakuntza") y al nexo gramatical le llamaremos conjunción subordinante ("menderagailua").

Esto ya se explicó en las oraciones compuestas coordinadas y subordinadas.

Por otro lado, para organizar de forma coherente la información de un texto y como guía para entender esta información a la hora de leer el texto, se usan los conectores textuales ("lokailuak"). Estos conectores son palabras que dan sentido al texto enlazando las frases que lo componen.

Tipos de conectores textuales ("lokailuak"):

- Conectores copulativos ("emendiozkoak"):

Ere, gainera, bestalde, halaber, orobat, berebat, behintzat, segurik, behinik, behin, bederen, bederik, badere, gutxienez.

- Conectores disyuntivos ("hautakariak"):

Bestela, bertzenaz, bestenaz, osterantzean, gainerakoan, gainerantzean, gaineratikoan, gainontzean, ezpabere.

- Conectores adversativos ("aurkaritzakoak"):

Ordea, berriz, ostera, aldiz, aitzitik, bitartean, bizkitartean, bien, bitartean, artean, alta, alabaina, alabadere, dena dela, dena den, hala ere, hala eta guztiz ere, haatik / hargatik, horratik / horregatik.

- Conectores consecutivos ("ondoriozkoak"):

Beraz, bada, hortaz, orduan, honenbestez, horrenbestez, hainbestez, halatan, hala.

- Conectores causales ("kausazkoak"):

Izan ere, zeren, ze, zergatik, alabaina, bada.

En un nivel textual superior, para delimitar unidades temáticas y estructurar el texto se usan palabras o expresiones que organizan el texto de una forma ordenada ("antolatzaileak").

Tipos de organizadores textuales ("antolatzaileak") según su función en el interior del texto:

- Estructurales ("egituratzaileak"):

Dan estructura al texto.

+ Los que indican el inicio del texto ("hasiera"):

Lehenengo ete behin ...    Lehenik eta behin ...   Lehen lehenik ...

Ezer baino lehen ...           Hasteko ...                  Hasteko esan behar da ...

Hasiera batean ...              Hasiera emateko ...     Gutun honen bidez ...

Idazki honen bitartez ...    Bazen behin ...            Dena hasi zen ...

+ Los que indican continuidad en el texto ("jarraipena"):

Jarraian ...                   Segidan ...                   Honen ondoren ...

Honen ostean ...          Hori horrela ...            Are gehiago ...

Ildo (hari) berean ...    Ildo (hari) beretik ...   Ildo (hari) berari jarraituz ...

Horrekin batera ...       Bestalde ...                  Beste alde batetik ...

Horrez gain ...             Horretaz gainera ...     Ez hori bakarrik ...

Hori ez ezik ere ...       Baita ere ...                 Era berean ...

Gisa berean ...             Modu berean ...

+ Los que indican el final del texto ("amaiera"):

Amaitzeko ...                     Bukatzeko ...         Azkenik (azkenez) ...

Amaitzeko (bukatzeko) esan behar da ...        Laburbilduz ...

Esandakoa laburtzeko ...   Labirpen gisa ...     Hitz gutxitan ...

Ondorio gisa ...                  Honenbestez ...     Eta besterik gabe ...

Eta agurtzeko ...                 Eta amaiera emateko ...

+ Los que por ellos mismos ordenan el texto ("ordena"):

Arestian esan bezala ...                 Gorago aipatu bezala ...

Lehen(ago) esan bezala ...            Gero(ago) ikusiko dugun bezala ...

Aurrerago ikusiko dugunez ...      

Lehenik ... bigarrenik ... hirugarrenik ...

Alde batetik ... beste alde batetik ...

Batzuetan ... beste batzuetan ...

Hasteko ... jarraitzeko ...

Batetik ... bestetik ...

Bateko ... besteko ...

- Jerarquizantes ("hierarkikoak"):

Establecen una jerarquía en el texto.

+ Los que indican preferencia ("lehentasuna"):

Batez ere ...                Batik bat ...                      Nagusiki ...

Eta bereziki ...            Gauza guztien gainetik ...

Horren gainetik ...      Beste maila batean ...      Ezer baino lehen ...

... ez bezala                 Denetan garrantzitsuena ...

Baten bat aipatzekotan ...

+ Los que refuerzan lo dicho en el texto ("Indartzea"):

Batez ere ...                     Batik bat ...                    Nagusiki ...

Bereziki ...                      Gainera ...                      Horrez gain ...

Horretaz gain ...              Hain zuzen ere ...           Gutxienez ...

Bestela esanda ...            Beste era batera esanda ...   

Hobeto esanda ...            Daki(ke)zuenez ...          Jakingo duzuenez ...

Zehatzago esanda ...       Berriro esanda ...            Berriro esango dut ...

Berez ...                           Zinez...                          Benetan (ere) ...

Hori azpimarratzeko ...   Azpimarratzekoa da ...   Hori ez ezik ... ere

Aipamen berezia merezi du ...                               Eta ez hori bakarrik ...

Hori gutxi balitz bezala ...

+ Los que indican igualdad ("orobatasuna"):

Era berean ...                  Gisa berean ...               Modu berean ...

Halaber ...                       Orobat ...                      Berebat ...

Oro har ...                       Beste batzuen artean ...

Bezala / legez / moduan         Bezain / beste / adina    

Bai ... bai ...                    Ez ... ez ...                     Dela ... dela ...

Horren antzera ...            Neurri berean ...           Hein berean ...

Maila berean ...               Zentzu berean ...          Ildo (hari) beretik ...

Batez beste ...

+ Los que indican contraste ("kontrastea"):

Hala ere ...                     Hala eta guztiz ere ...         Aitzitik ...

Nolanahi ere (den) ...        Edonola (edozelan) ere ..

Zernahi gisaz ere ...           Dena dela (dena den) ...

Datorrena datorrela ...       Esaten duena esaten duela ...

Esandakoaren aurka ...      Uste genuenaren kontra ...

Uste ez bezala ...            Esanak esan ...                  Eginak egin ...

Usteak uste ...                 Iritziak iritzi ...                 Horregatik ere ...

Hori gorabehera ...

- Referenciales ("erreferentzialak"):

Hacen referencia a elementos del propio texto o de fuera del texto.

+ En el tiempo ("denbora"):

Lehen(ago) ...             Horren aurretik ...         Arestian ...

Oraindik orain ...        Duela gutxi ...              Orain ...

Oraintxe bertan ...       Orain arte ...                Une honetan ...

Gero(ago) ...               Ondoren ...                   Hemendik aurrera ...

Horren ondoren ...      Horren ostean ...           Dagoeneko ...

Honezkero ...              Horrezkero ...               Harrezkero ...

Orduan ...                   Ordura arte ...               Une horretan (hartan) ...

Hasiera ...                   Hasiera batean ...          Amaieran ...

Azkenean ...               Egun batean ...              Egun hartan ...

Aspaldi(an) ...            Antzina ...                     Behiala ...

Garai (sasoi) hartan ...       Garai (sasoi) batean ...

Halako batean ...        Bat - batean ...              Behin (batean) ...

Bazen behin ...

+ En lugar ("lekua"):

Hemen / hor / han ...      Goian / behean ...    Gorago / beherago ...

Aurrean / atzean ...        Ezkerretara / eskuinetara ...

Ezkerraldean / eskuinaldean ...      Aurreko / hurrengo atalean ...

Gorago ikusi dugunez ...               Aurreko atalean esan dugunez ...

Horren aurretik / atzetik ...            Beste maila batean ...

+ Anaforikoak:

Hacen referencia a algo ya indicado previamente en el texto.

Esan dugun bezala ...                        Esan berri dugunez ...

Goraigo aipatu bezala ...                  Gorago aipatu dugunez ...

Aurreko atalean ikusi dugunez ...    Aurreko adibidean ikus daitekeenez ...

Arestian aipatu dugunez ...              Arestian esan bezala ...

Testuan zehar azaldu denez ...

+ Kataforikoak:

Hacen referencia a algo que se va a explicar en el texto posteriormente.

Honako hauek ...               Hona hemen ...

Hurrengo atalean ikusiko dugunez ...

Berehala ikusiko dugunez ...

Beherago azalduko dugunez ...

Hurrengo taulan ikusi daitekeenez ...

- Modalizadores ("modalizatzaileak"):

Indican postura ("jarrera") o implicación en un tema.

+ Creencia u opinión ("ustea edo iritzia"):

Nire iritziz ...               Gure iritzian ...          Nire ustez ...

Nire iritzia esango dut ...       Gehiengoaren iritziz ...

Iritziak iritzi ...            Nik uste dut ... -la     Batzuen iritziz ...

Jendearen ustez ...       Nire aburuz ...           Ene irudiko ...

Nire uste apalean ...    Uste bezala ...            Uste ez bezala ...

+ Seguridad, certeza ("ziurtasuna"):

Zalantzarik gabe ...        Duda barik ...            Ez dago zalantzarik ...

Gauza jakina da ...         Jakina ...                    Noski ...

Egia da ...                       Bistan da ...               Argi dago ...

Argi utzi nahi nuke ...    Argi dagoena da ...    Inondik ere (ez) ...

Inondik inora ere (ez) ...

+ Inseguridad, incertidumbre ("ziurtasunik eza"):

Badaezpada (ere) ...        Batek (ba)daki ...       Auskalo ...

Zalantzakoa da ...            Zalantzan jartzekoa da ...

Oso dudakoa da ...          Beldur naiz ...

Ezin esan daiteke ...        Ezin ziurta daiteke ...

+ Posibilidad o duda ("agiantasuna"):

Agian ...                  Beharbada ...             Apika ...

Menturaz ...             Ausaz ...                    Litekeena ...

+ Verosimilitud ("egiantzekotasuna"):

Dirudienez ...          Antza denez ...          ... antza.

Badirudi ...              Itxuraz ...                  Itxura denez ...

Itxura guztien arabera ...           Irudipena daukat ... -la

Nonbait ...               Omen (ei)                 Diotenez ...

Esaten dutenez ...

+ Probabilidad o posibilidad:

Daitekeena da ...     Litekeena da ...     Baliteke ...

Gerta daitekeena da ...          Gertagarriena (zera) da ...

Probableena (zera) da ...       Kasurik onenean (ere) ...

Kasurik txarrenean (ere) ...   Onenean ere ...

Txarrenean ere ...    Ahal dela ...         Ahal den neurrian ...

Segur aski ...           Ziur asko ...         Seguruenik ...

Seguruena ...           Ziurrenik ...         Ziurrena ...

+ Necesidad ("beharrizana"):

Nahi eta nahi ez ...     Nahitaez ...         Nahitaezkoa da ...

Ezinbestean ...                 Ezinbestekoa da ...

Derrigorrean ...                Baitaezpadakoa da ...

Halabeharrez ...               Beharrezkoa da ...

Egin behar dena da ...      Kontuan hartu behar da ...

Kontuan hartzekoa da ...

+ Otras ("poza, nahigabea, kezka, beldurra, itxaropena, nahia, amorrua, zuzentasuna, zilegitasuna"):

Zorionez ...            Zoritxarrez ...         Tamalez ...

Pozgarria da ...      Tamalgarria da ...   Kezkagarriena da ...

Pena da ...                Penagarria da ...      

Oso interesgarria da ...           

Ulergarria da ...       Ulertezina da ...

Eskerrak ... -n       Gaitz erdi ... -n       Beharrik ... -n

Espero dezagun ... -la            Espero dut ... -la

Esperokoa da ...      Itxarotekoa da ...

Beldur naiz ez ote ...               Nahiago nuke ...

Amorrarazten nauena da ...     Kezkatzen nauena da ...

Txarrena da ...                         Egia izango ahal da ...

Egia balitz ...          Ez legoke txarto ...

Ondo legoke ...       Ondo etorriko litzaiguke ...

Etsigarria da ...       Zilegi da ...       Bidezkoa da ...       

Onartu ezin daitekeena ...        Onargarria ez dena da ...

Legezkoa da ...       Gizalegezkoa da ...

- Para introducir comentarios ("iruzkinak"):

+ Alusiones ("aipamenak"):

Dirudienez ...      Antza denez ...     Badirudi ... -la

Irakurri dudanez ...          Entzun dudanez ...

Askoren ustez ...              Batzuen iritziz ...

Diotenez ...                      Komentatzen da ...

Dakigunez ...                   Ondo dakizunez ...

Telebistan esan dutenez ...

+ Introducir nuevas ideas:

Gainera ...           Horrez gain ...          Horretaz gainera ...

Ez hori bakarrik ...          Hori ez ezik ... ere

Baita ere ...          Are gehiago ...        Era berean ...

Modu berean ...   Gisa berean ...         Halaber ...

Orobat ...             Berebat ...               Bestalde ...

Bestetik ...                      Beste alde batetik ...

Kontuan hartzeko beste kontu bat ...

Esan gabe doa ...            Ezin daiteke ahaztu ...

Beste puntu garrantzitsu bat ...

+ Dar ejemplos:

Adibidez ...          Esate baterako ...      Esaterako ...

Kasurako ...         Kasu ...                     Adibide gisa ...

Kasu bat aipatzeko ...       Baten bat aipatzekotan ...

Hau da ...             Hots ...                      Alegia ...

Besteak beste ...                Salbuespenak salbuespen ...

Beste batzuen (askoren) artean ...         Eman dezagun ...

Hala nola ...         Egin dezagun ...        Pentsa dezagun ...

Imajina dezagun ...           Nolabait esan ...

Hona hemen adibide batzuk ...

Ikus dezagun zenbait adibide ...

Adibideotan ikus daitekeenez ...

Konparazione ...

- Argumentales ("argudiozkoak"):

+ Añadir razones:

Horregatik ...            Arrazoi horregatik ...     Hau (hori) dela eta ...

Horren arabera ...     Zeren eta ...                    Ezen ...

Ze ...                         Zergatik ...                     Horren kariaz ...

Gauzak horrela ...     Ildo beretik ...

En este apartado también se pueden incluir las subordinadas causales.

+ Contraponer razones:

Hala ere ...              Hala eta guztiz ere ...       Nolanahi ere ...

Edozelan ere ...       Edozertara ere ...             Edozein modutan ...

Edozein moduz (ere) ...            Dena dela (dena den) ...

Esanak esan ...        Eginak egin ...                 Nahiz eta ...

... arren (ere)           ... bada ere                      Horregatik ere ...

Hori gorabehera ...                   Esandako guztia gorabehera ...

Esandako guztiagatik ere ...     Pentsa litekeenaren kontra ...

Espero litekeenaren kontra ...

+ Sacar conclusiones:

Ondorio gisa ...         Ondorioz ...           Laburbilduz ...

Hemendik ondoriozta daiteke ...              Laburpen gisa ...

Hori (guztia) dela eta ...          Gauzak horrela ...

Arrazoi hauengatik (guztiengatik) ...

Aurreko guztia kontuan hartuz ...

Datu hauetan oinarrituz ...

Esandakoaren arabera ...         Aztertutako datuen arabera ...

Beraz ...                    Hortaz ...

Azken batean ...       Azken finean ...

Ir al índice de contenidos